Nask 4B H11 schakelingen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

H11: Schakelingen

11.1 & 11.2

Weerstand

Weerstand bij water werkt hetzelfde als bij elektriciteit

Stroomt het makkelijk dan is er een lage weerstand.

Gaat het er moeilijk doorheen dan is er een hoge weerstand

Grootheid	Eenheid	Sym.
Spanning	Volt	V
Stroomsterkte	Ampere	A
Weerstand	Ohm	Ω

Weerstand

• Weerstand = tegenwerking

• Hoe groter de waarde van de weerstand
•  => hoe moeilijker de stroom er door gaat 
• =>  hoe lager de stroomsterkte

• Een weerstand zorgt ervoor dat de stroom moeilijker van + naar - kan

Weerstand meten

Weerstand meten doe je met een multimeter

Een multimeter heeft allerlei standen

1kΩ= 1 kilo Ω = 1000 Ω

Weerstand berekenen

Formule:     Weerstand = spanning : stroomsterkte

Weerstand geef je aan in  Ohm (Ω)

De spanning geef je aan in Volt (V)

De stroomsterkte geef je aan in Ampère (A)

Voorbeeld rekensom

1)Gegevens:

Spanning = 10 V

Stroomsterkte = 0,024 A

2)Gevraagd: Weerstand

3) Formule:Weerstand= spanning : stroomsterkte

4)Uitwerking: 

Weerstand= 10: 0,024

5)Weerstand = 416, 67 Ω

Voorbeeld berekening 2: 

mA = milliampère = 0,001 A

mA --> A = :1000

A --> mA = x1000 

Uitwerking voorbeeld berekening 2: 

1) Gegevens: Spanning = 2,5 V; Stroomsterkte = 30 mA = 0,03 A

2) Gevraagd: Weerstand

3) Formule: Weerstand= spanning : stroomsterkte

4) Uitwerking:Weerstand= 2,5 : 0,03

5) Uitkomst met eenheid: Weerstand = 16, 67 Ω

Weerstand

Weerstand is niet altijd gelijk, dus een 2x hogere spanning geeft geen 2 keer zo hoge stroomsterkte

Alleen bij constantaan blijft dit constant en is de lijn dus een rechte lijn. 

11.3

NTC

Temperatuurafhankelijke weerstand

Temperatuur omhoog = weerstand omlaag

Wordt gebruikt als temperatuursensor

LDR

Lichtgevoelige weerstand

In het donker is de weerstand hoog --> weinig stroom

Wordt gebruikt als een lichtsensor

Variabele weerstand

Weerstand die je in kan stellen.

Hiermee bepaal je de stroomsterkte 

Zit bijvoorbeeld in een dimmer of mengpaneel (schuifjes)

11.4

Automatische schakelingen

Een schakeling die automatisch een taak uitvoert. 

Bevat altijd een sensor, een schakelaar en een actuator 

Sensor= LDR

Schakelaar= Ontvangt signaal van sensor en zet lamp aan of uit

Actuator= voert de taak uit, in dit geval de lamp

Relais (maakcontact)

Uitleg Relais - starten auto

uitleg Relais - inbraakalarm

Reed contact

Schakelaar die reageert op een magneet.

Wanneer de magneet in de buurt is geeft het reed contact de stroom door. 

11.5

Halfgeleiders 

Laten de stroom maar in een richting door.

Bijvoorbeeld alleen van plus naar min

Diode

LED

Transistor

Transistor heeft 3 aansluitingen: 

- de collector (C)

- de basis (B)

- de emitter (E)

De stroom loopt alleen van de collector naar de emitter als er stroom op de basis staat 

Transistor

Schakelen met een transistor